TTVN06072013.mp3
Nông dân phơi hạt tiêu ở huyện Puh Chu, tỉnh Gia Lai, ngày 12 tháng 3 năm 2013.
AFP PHOTO / HOANG DINH Nam
Trong những năm gần đây, trồng hồ tiêu trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của người nông dân Tây Nguyên, đặc biệt, hai tỉnh Gia Lai và Đắc Lắc, sản phẩm tiêu sọ và tiêu đen chiếm lĩnh hầu hết thị trường. Chưa kịp vui vì nguồn thu nhập sung mãn từ hồ tiêu, người nông dân Đắc Lắc, Gia Lai đang phải đối diện với nguy cơ nợ nần bởi người Trung Quốc đã bắt đầu dùng thủ đoạn mua rễ hồ tiêu để làm thuốc với giá hời, có rất nhiều chủ vườn phải điêu đứng vì chuyện này.
Bán hay không cũng chết
Một người nông dân Ê Đê tên Việt là Nguyễn Thị Hồ, sống ở buôn EaSup, Đắc Lắc, than thở với chúng tôi rằng bà đã mất nguyên một vườn hồ tiêu gần một hecta vì trót dại nghe lời người Trung Quốc, nhưng đáng sợ hơn người Trung Quốc vẫn là những tên cò người Việt Nam bấu lưng Trung Quốc vì đồng tiền bát gạo đã dẫm đạp lên lương tri, đến từng nhà lừa phỉnh bà con đồng bào thiểu số, nói ngon nói ngọt để mua rễ tiêu với giá ban đầu là hai, ba trăm ngàn đồng, sau đó là hai mươi ngàn đồng trên một kí lô, bán lại cho thương lái Trung Quốc với giá gấp đôi, gấp ba lần.
Dây hồ tiêu có hình dáng và kiểu sống cũng giống như dây trầu, trồng bằng nhánh và sống bám vào một trụ vôi hoặc thân cây để ra trái, rễ phân bố trên khắp thân trụ và dưới lòng đất, chính vì dây hồ tiêu sinh rễ rất nhanh và rậm nên mùa mưa, việc lấy đi một ít rễ của nó là việc cần thiết để kích thích tiêu ra nhiều hoa trái. Đánh vào tâm lý này, ban đầu, thương lái Trung Quốc nhờ những cò Việt Nam đến từng nhà gạ mua những bao rễ bỏ đi trong quá trình làm cỏ với giá rất cao, từ một trăm ngàn đồng đến ba trăm ngàn đồng trên mỗi ký. Mà trung bình, mỗi gốc tiêu, khi làm cỏ, người ta phải cắt tỉa bớt ít nhất cũng vài ba lạng rễ nhằm kích thích cây ra nhiều trái, một vườn tiêu cả mấy chục ngàn gốc tiêu, nếu thu gom hết rễ bỏ đi, số tiền thu được là khá lớn.
Các chủ vườn tiêu đua nhau thu gom rễ để bán. Nhưng không dừng ở đó, ngay trong thời điểm tiêu chuẩn bị ra hoa, các thương lái Trung Quốc quay trở lại, tìm mua rễ tiêu với giá ba trăm ngàn đồng trên một ký lô, lúc này, chỉ còn một cách duy nhất là tìm cách cắt tỉa bớt rễ tiêu để bán. Nhiều chủ vườn đã thuê nhân công về cắt tỉa rễ tiêu, chất thành cả vài ba chục bao trước sân. Chờ người Trung Quốc đến.
Một chủ vườn hồ tiêu khác tên Thành, ở Buôn Hồ, than thở rằng ông đã nghi ngại bị Trung Quốc lừa ngay từ đầu nên quyết định chỉ bán rễ tiêu bỏ đi trong vụ làm cỏ chứ không lấy thêm rễ trong lúc tiêu ra hoa, mặc dù nghe mức giá cao ngất như vậy, ông cũng ham lắm nhưng thấy sợ bị họ lừa giống như chuyện trứng cút ở Sài Gòn, ốc bươu vàng ở miền Trung và nuôi hải ly, nuôi đỉa trên cả nước những năm gần đây.
Nông dân Tây Nguyên trồng tiêu ở tỉnh Gia Lai, ảnh chụp trước đây. RFA PHOTO.
Nhưng, cuối cùng, ông lại trở thành nạn nhân nặng nhất trong vụ mua bán rễ hồ tiêu này, cả vườn tiêu của ông bị kẻ trộm đào rễ, mãi cho đến khi lên thăm vườn, thấy tiêu bị héo, ông vẫn chưa biết là vườn tiêu bị trộm, ông tìm đủ loại thuốc trị nấm để bơm. Càng bơm, tiêu càng mau chết, cho đến lúc chế nước, cho ăn phân, ông mới giật mình nhận ra cả vườn tiêu đã bị đào rễ một cách rất tinh vi, kẻ trộm đã móc sạch phần rễ, chôn gốc vào vị trí cũ trong những đêm trời mưa để vừa xóa dấu vết dễ dàng lại vừa an toàn cho chúng vì tiếng mưa đã lấn át tiếng bước chân cũng như tiếng cuốc xẻng va vào đất.
Nghiệt nỗi, gần ba tháng sau, thương lái Trung Quốc vẫn không quay trở lại, cả hàng núi rễ hồ tiêu vất vưởng khắp các bờ rào, chờ mãi, không thấy họ đến nữa, bà con nông dân lại mang ra ủ làm phân để bón cho vụ tiêu sắp tới. Trong khi đó, hàng loạt các vườn tiêu bị mất mùa do suy nhược, nhiều vườn bị chết từng lớp vì kẻ trộm đào cẩu thả. Ông Thành chép miệng, nói rằng đụng tới thương lái Trung Quốc, người nông dân tin cũng chết mà tin nhưng không cẩn thận cũng bị hại như ông. Họ quá nguy hiểm.
Chính quyền làm ngơ?
Một người nông dân khác, ở Buôn Hồ, Đắc Lắc, yêu cầu giấu tên, ông nói rằng vấn đề hồ tiêu bị chết ở Tây Nguyên là do sự quản lý quá lỏng lẻo của chính quyền địa phương, trong khi một người Việt Nam trước đây muốn đi đâu hoặc ở đâu trong nước cũng đều phải đăng ký tạm vắng, tạm trú, có bà con đến nhà thăm, ở lại chơi vài hôm mà không đến trình báo công an thì bằng gì đêm đó cũng có an ninh đến nhà xét hỏi, thậm chí bắt người bà con về đồn, nói chung là đủ kiểu… Trong khi đó, người Trung Quốc nghênh ngang đi ngoài đường, lùng sục từng nhà mua trễ hồ tiêu, thậm chí còn bắt mối với cò Việt Nam để vào tận các buôn sâu tìm mua, làm hại bà con nông dân, mà chẳng có an ninh nào hỏi han, mặc cho họ tung hoành như chốn không người. Ông nghi ngại những thương lái Trung Quốc đã đút lót cho chính quyền địa phương để bôi trơn công việc.
Ông cho biết thêm, mùa hồ tiêu năm nay, sản lượng tiêu bị tụt dốc đáng kể và giá nông sản như tiêu, cà phê hay hạt điều đều bị rớt còn 50% đến 70% giá năm ngoái. Trong khi đó, phần lớn nông sản của Việt Nam trong vài năm trở lại đây đều xuất khẩu theo đường tiểu ngạch sang Trung Quốc, mức giá cho nông sản Việt Nam và chất lượng sống của người nông dân hoàn toàn phụ thuộc vào họ. Họ luôn tìm cách làm cho thị trường và người sản xuất ở Việt Nam bị rối loạn để cuối cùng phải bán tháo sản phẩm cho họ. Kết cục, người Trung Quốc được lợi, chỉ có nông dân là chịu thiệt thòi tất cả.
Với phần lớn người dân Tây Nguyên bây giờ, hai chữ Trung Quốc làm họ liên tưởng đến sự lừa phỉnh và chơi ác, họ thấy ớn sợ. Nhưng chính quyền địa phương thì không có thái độ gì trước việc làm mưa làm gió của người Trung Quốc trên đất Tây Nguyên. Mùa khô sắp đến, những gốc hồ tiêu sẽ trơ trọi vì thiếu rễ, thiếu nước, nông dân đang đối diện với nguy cơ mất mùa kỉ lục!
Nhóm phóng viên tường trình từ Việt Nam.
No comments:
Post a Comment